Obie formy są poprawne, ich użycie zależy jednak od kontekstu, mianowicie końcówka słowa powinna być zgodna z końcówką rzeczownika (nie przymiotnika!), do którego odnosi się wyraz tą lub tę. Najprościej zrozumieć to w taki sposób: jeśli rzeczownik kończy się na -ą stosujemy formę tą, jeśli zaś na -ę – formę tę. Dzięki temu nie musimy się zastanawiać czy mamy do czynienia z biernikiem czy może narzędnikiem. Należy jednocześnie zachować czujność w konstrukcjach, gdzie pomiędzy tą/tę a rzeczownikiem pojawia się przymiotnik, na przykład: tę wciągającą (przymiotnik) książkę (rzeczownik). Dla lepszego zrozumienia zobacz przykłady poniżej.

Poprawna pisownia, wyjaśnienie: forma narzędnika (z kim? z czym?) liczby pojedynczej wyrazu ta.

Przykłady poprawnej pisowni

Nasz pies cały dzień bawił się tą lalką, którą wyrwał cudzemu dziecku.
Nie wiesz co stało się z tą książką, która leżała wczoraj na moim biurku?
Interesuje się tą tematyką do tego stopnia, że zapisałem się do subskrypcji newslettera tematycznego.

Poprawna pisownia, wyjaśnienie: forma biernika (kogo? co?) liczby pojedynczej wyrazu ta. Ze względu na częste występowanie formy tą w bierniku językoznawcy dopuszczają ją jako poprawną, ale wyłącznie w języku potocznym i do tego wyłącznie w mowie.

Przykłady poprawnej pisowni

Podaj jej proszę tę lalkę, którą bawiła się przed chwilą.
Marek kupił mi tę książkę, o którą prosiłam go od tygodnia.
Widziałem już tę sztukę, uważam, że warto pójść na nią do teatru.

Rys historyczny

W przeszłości, aż do początków XIX wieku odmiana zaimków w języku polskim była jednolita, to znaczy, że wszystkie kończyły się na -ę. Z czasem dostosowały one jednak swoją odmianę do końcówek przymiotników przyjmując zakończenie -ą. Regułę tę ominęło tę jednak powody tego nie są do końca jasne.