Uwaga! Form dziękuje (3. os.l.poj.) i dziękuję (1. os.l.poj.) nie można używać wymiennie!

Poniższe opracowanie zawiera informacje na temat pierwszej z tych form, aby dowiedzieć się więcej o drugiej przejdź na stronę jej poświęconą: dziękuję lub dziękuję czy dziękuje. Użycie formy w niewłaściwej osobie stanowi błąd ortograficzny.

Słowo dziękuje jest definiowane przez słownik PWN w następujący sposób (forma bezokolicznika dziękować):
«składać podziękowanie»

Definicja słowa dziękuje

Sformułowanie dziękuje spełnia dwie funkcje – może być traktowane jako zwrot grzecznościowy, wyrażający wdzięczność, a także jako czasownik. W drugim przypadku jest to forma bezokolicznika dziękować, odmieniona w trzeciej osobie liczby pojedynczej, w czasie teraźniejszym. Dziękować to inaczej składać podziękowanie.


Wyjaśnienie zasady pisowni dziękuje

Wyrażenie dziękuje w trzeciej osobie liczby pojedynczej zawsze piszemy przez e. Pisownia ta motywowana jest historycznie – jak zauważył Aleksander Brückner, polski historyk literatury i kultury, jedynie w naszym języku ojczystym można napotkać na zestawienie ze sobą głosek oraz ę, jednak taki zlepek ma miejsce w jedynie w pierwszej osobie liczby pojedyncznej.


Najczęściej występujące błędy ortograficzne

Niepoprawna pisownia

dziękujem

Niepoprawna pisownia, wyjaśnienie: wynikająca z uproszczeń fonetycznych.

Niepoprawna pisownia

dzienkuję

Niepoprawna pisownia, wyjaśnienie: błąd w zapisie, wywołany z pewnością wzorowaniem się na niewystarczająco starannej wymowie.


Praktyczne przykłady użycia słowa dziękuje w zdaniu

Marek właśnie dziękuje wszystkim, którzy przyczynili się do jego sukcesu.
Jest bardzo grzeczną osobą – zawsze dziękuje każdemu za miły gest.
Tomek jeszcze raz bardzo Ci dziękuje za wsparcie okazane mi w tych trudnych chwilach. Jest mu przykro, że nie mógł przekazać tych podziękowań osobiście.
Kasia dziękuje wszystkim, którzy przyczynili się do jej spektakularnego sukcesu.
Kamil to dobry chłopak, zawsze dziękuje za każde dobre słowo i gest.


Odmiana słowa dziękować

forma liczba pojedyncza liczba mnoga
1.os. 2.os. 3.os. 1.os. 2.os. 3.os.
bezokolicznik
dziękować
czas teraźniejszy dziękuję dziękujesz dziękuje dziękujemy dziękujecie dziękują
czas przeszły m dziękowałem dziękowałeś dziękował dziękowaliśmy dziękowaliście dziękowali
ż dziękowałam dziękowałaś dziękowała dziękowałyśmy dziękowałyście dziękowały
n dziękowałom dziękowałoś dziękowało
tryb rozkazujący niech dziękuję dziękuj niech dziękuje dziękujmy dziękujcie niech dziękują

Zasady wymowy

  • IPA (międzynarodowy alfabet fonetyczny): [ʥ̑ɛ̃ŋˈkɔvaʨ̑]
  • AS (slawistyczny alfabet fonetyczny): [ʒ́ẽŋkovać]
  • Zjawiska fonetyczne: asynchroniczna wymowa, nazalizacja, zmiękczenie

Słownik wyrazów bliskoznacznych i przeciwstawnych

Synonimy: okazywać wdzięczność, wyrażać wdzięczność, być wdzięcznym
Antonimy: –


Związki frazeologiczne, jakie tworzy słowo dziękuje

  • Dziękuję bardzo – wyrażenie to może pełnić funkcję zwrotu grzecznościowego, za pomocą którego okazujemy dużą wdzięczność, jak również może być użyte z sarkazmem, kiedy nie mamy za co dziękować.

Etymologia słowa dziękuje

Jako że spośród wszystkich języków słowiańskich wyłącznie polszczyzna posiada konstrukcję -ię-, należy założyć, że wyraz dziękuję swoje korzenie posiada w języku staropolskim.


Lista wyrazów pokrewnych

Rzeczowniki: dzięki, dziękowanie, podziękowanie, dziękówka, dziękówa
Czasowniki dokonane: podziękować
Zwrot grzecznościowy dziękuję


Tłumaczenie słowa na popularne języki obce

Jeśli chodzi o tłumaczenie słowa dziękuje na najpopularniejsze języki obce to prezentuje się ono w następujący sposób:

  • angielski: thank you, thanks
  • arabski: كرا
  • białoruski: дзякуй, дзякую
  • chorwacki: hvala
  • duński: tak
  • esperanto: dankon
  • estoński: tänan
  • fiński: kiitos
  • francuski: merci
  • grenlandzki: qujanaq
  • hawajski: mahalo
  • hiszpański: gracias
  • islandzki: takk, þökk
  • japoński: 有難う
  • jidysz: אַ דאַנק
  • kaszubski: dzãkujã
  • kataloński: gràcies, mercès
  • koreański: 고맙습니다, 감사합니다
  • litewski: dėkoju, ačiū
  • niemiecki: danke
  • norweski: takk
  • portugalski: obrigado
  • rosyjski: спасибо
  • rumuński: mulțumesc
  • słowacki: ďakujem
  • słoweński: hvala
  • suahili: asante
  • szwedzki: tack
  • tahitański: mauruuru
  • turecki: tesekkür ederim
  • ukraiński: дякую, спасибі
  • węgierski: köszi, köszönöm
  • włoski: grazie