Kiedy stawiamy wielokropek, zasady pisowni wielokropków

Wielokropek to znak interpunkcyjny, który graficznie przedstawiany jest jako trzy kropki występujące bezpośrednio obok siebie („…”). W języku polskim najczęściej używamy go aby oznaczyć w tekście jego pominięty fragment. Nie jest to jednak jedyna z jego funkcji – wszystkie postaramy się poniżej przedstawić i opisać. Aby poprawnie posługiwać się tym znakiem interpunkcyjnym, należy poznać kilka reguł obowiązujących we współczesnej polszczyźnie.

Kiedy należy użyć wielokropka?

Wielokropek należy zastosować w wymienionych poniżej sytuacjach.

W celu oznaczenia treści, której odbiorca tekstu może się nie spodziewać, by spotęgować napięcie i wprowadzić element zaskoczenia. Wielokropek może również zasygnalizować ironię, rozczarowanie, czy nawet rozpacz.
Przykład:
Ach, gdybym wiedział, że śmierć jest zapomnieniem… A jeżeli nie jest?… Nie, w naturze nie ma miłosierdzia… Czy godzi się w nędzne ludzkie serce wlać bezmiar tęsknoty, a nie dać nawet tej pociechy, że śmierć jest nicością?
(Bolesław Prus „Lalka”)

W celu przekazania czytelnikowi, że wypowiedź autora jest przerywana, najczęściej pod wpływem emocji. Warto wspomnieć, że w takiej sytuacji wielokropek bywa niekiedy zastępowany innymi znakami interpunkcyjnymi, na przykład myślnikiem.
Przykład:
Ten cios jeno u pachołków trybunalskich w modzie… Ten kurlandzki… dobrze się nim od psów opędzać. Uważaj waćpan na koniec szabli… Nie wyginaj tak dłoni, bo patrz, co się stanie… Podnieś!
(Henryk Sienkiewicz „Potop”)

Wielokropek w nawiasie

Jeżeli zależy nam na zaznaczeniu opuszczonego fragmentu cytowanego tekstu, w miejscu tego fragmentu należy użyć wielokropka umieszczonego w nawiasie. Najczęściej spotyka się wielokropki umieszczone w nawiasach kwadratowych, jednakże niemal równie popularne są nawiasy zwykłe, a nieco rzadziej używane – nawiasy ostrokątne.
Przykład:
To i Numidowie ze swej jazdy słynęli i Gallowie, […] a gdzież są? Zginęli, jak i ci zginąć muszą. Kto ich chce ratować, ten jeno czas próżno traci, bo oni sami nie chcą się ratować!… Jeno szaleni, swawolni, źli i przedajni tę ziemię zamieszkują!
(Henryk Sienkiewicz „Potop”)

Należy zapamiętać, że jeżeli znak […] umieszczany jest w środku zdania złożonego, to należy zachować jego interpunkcję.
Przykład:
Mam ja tu na udzie manierzynę, com ją dziś Kozakowi wydarł, […], to już myślę, że i gorzałka tak nikczemnej persony nie będzie waści smaczna. W twoje ręce, Janie!
(Henryk Sienkiewicz „Ogniem i mieczem”)

Kiedy po znaku […] występuje koniec zdania, należy postawić po nim kropkę.
Przykład:
Człowiek póty młody, póki się rusza […].
(Henryk Sienkiewicz „Ogniem i mieczem”)

Kiedy z kolei używamy znaku […] na samym początku zdania, wówczas pierwszy wyraz następujący po nim należy zapisać małą literą.
Przykład:
[…] głowa od tego, żeby o skórze myślała.
(Henryk Sienkiewicz „Ogniem i mieczem”)

Jeżeli znak […] służy nam do opuszczenia jednego lub kilku pełnych zdań, kropkę należy postawić przed nim – czyli na końcu zdania poprzedzającego znak. Kolejny wyraz, tj. początek nowego zdania należy oczywiście zapisać wielką literą.
Przykład:
Semenom ukrytym na bajdakach serca zabiły niespokojnie. […] W ten sposób Zaporożcy porozumiewali się z sobą na zimownikach, w ten także sposób w czasie wojen zapraszali na rozmowę barci Kozaków regestrowych i grodowych, między którymi bywało wielu należących sekretnie do bractwa.
(Henryk Sienkiewicz „Ogniem i mieczem”)

Wielokropek a inne znaki interpunkcyjne

Wielokropek w języku polskim stosunkowo często występuje w połączeniu z pozostałymi znakami interpunkcyjnymi. Warto zatem poznać zasady postępowania w celu poprawnego łączenia znaków.

Kiedy wielokropek zbiega się w tekście razem z wykrzyknikiem, znakiem zapytania czy też pauzą, znaki te należy umieścić bezpośrednio obok siebie.
Przykład:
Jakaż to wolność, która jednemu przeciw wszystkim oponować pozwala?… Zali ta wolność dla jednego, nie jest niewolą dla wszystkich?
(Henryk Sienkiewicz „Potop”)

Kiedy w zdaniu wielokropek napotyka przecinek, dwukropek lub kropkę, znaki te należy pominąć, zapisując sam wielokropek.
Przykład:
Co się tu dziwić szaleństwom ludzi, jeżeli w ten sam sposób szaleją światy…
(Bolesław Prus „Lalka”)