Kiedy stawiać przecinek w zdaniach współrzędnie złożonych?

W języku polskim istnieje bardzo dużo reguł mówiących o tym kiedy należy postawić przecinek, a kiedy nie powinno się tego robić. Wielu osobom trudność sprawia zadecydowanie, czy i w którym miejscu przecinek należy postawić w zdaniach współrzędnie złożonych. Poniżej postaramy się rozwiać te wątpliwości, przedstawiając spójniki współrzędne, przed którymi należy postawić przecinek oraz te, przed którymi przecinka być nie powinno.

Kiedy postawić przecinek?

Przecinek w zdaniach współrzędnie złożonych stawiamy w następujących sytuacjach.

Przed spójnikami wynikowymi: więc, toteż, dlatego, to, stąd, zatem, wobec tego, wskutek tego, skutkiem tego, i (w znaczeniu więc), tedy, przeto
Przykłady:
Zapomniałam nastawić wczoraj budzik, dlatego dziś spóźniłam się do pracy.
Nigdy nie rozumiałam fizyki, więc nawet nie myślałam o zdawaniu jej na maturze.

Przed spójnikami przeciwstawnymi, takimi jak: ale, a, inaczej, lecz, natomiast, jednak, jednakże, raczej, przecież, tylko, tylko że, za to, zaś, wszakże, tymczasem.
Przykłady:
Miałam po pracy pojechać w odwiedziny do rodziców, tylko że mój samochód miał awarię.
Zależało mi żeby pójść z nim do kina, jednakże ciężko nam było znaleźć wolny termin.

Przed spójnikami synonimicznymi, inaczej zwanymi wyjaśniającymi, takimi jak: czyli, innymi słowy, to jest, to znaczy.
Przykłady:
Naprawa samochodu ma potrwać trzy dni, to znaczy powinnam odebrać go w czwartek.
Wskutek wypadku uszkodzona została aorta, czyli największa tętnica w ciele człowieka.

Przed którymi spójnikami nie stawiamy przecinka?

W zdaniach współrzędnie złożonych nie stawiamy przecinka w niżej opisanych sytuacjach.

Przed spójnikami rozłącznymi, takimi jak: albo, lub, bądź, czy.
Przykłady:
Na wakacje pojedziemy nad morze lub wybierzemy się w góry.
Chcąc jak najszybciej wyjść dziś z pracy, przyjdź do biura wcześniej albo zostań dłużej następnego dnia.

Przed spójnikami łącznymi, do których zaliczamy: oraz, i, tudzież, zarazem.
Przykłady:
Byłam wczoraj w galerii handlowej i zrobiłam zakupy świąteczne.
Po pracy pojadę na siłownię i zarazem zahaczę o bibliotekę.

Poza przyswojeniem powyższych zasad, należy również zapamiętać, że połączenie spójników łącznych, rozłącznych i wyłączających z zaimkiem i przysłówkiem, które w zdaniu mają charakter wtrącenia, należy wydzielić przecinkiem. Najczęściej występujące zwroty wprowadzające takie dopowiedzenia to: albo raczej, i to, czy raczej, lub raczej, lub lepiej, albo lepiej, ani nawet, ani też, czy może.
Przykłady:
Odwiedzę cię jutro, albo lepiej pojutrze.
Nie miałam siły aby iść na zakupy, ani nawet żeby coś ugotować.

W sytuacji kiedy w zdaniu złożonym spójniki łączne, rozłączne, wyłączające oraz partykuła czy występują na początku obu zdań współrzędnych, przecinek należy postawić przed powtórzonym spójnikiem czy też partykułą.
Przykłady:
Czy pójdziemy do niego dziś, czy wybierzemy się tam jutro – wszystko mi jedno.
Albo zdecydujesz gdzie pojedziemy na wakacje, albo podejmę tę decyzję bez twojego udziału.