W jakich sytuacjach, kiedy przed „a” stawiamy przecinek?

W języku polskim „a” może pełnić wiele różnych funkcji. Może być spójnikiem współrzędnym, którego zadaniem jest łączenie różnych wypowiedzi, może pełnić funkcję wykrzyknika, partykuły, a także rzeczownika – nazwy pierwszej litery alfabetu. W zależności od tego powstały zasady determinujące, czy przed „a” należy postawić przecinek, czy też jest on niepotrzebny i umieszczenie go w zdaniu będzie błędem interpunkcyjnym.

Kiedy przed „a” należy postawić przecinek?

„A” jako spójnik rozłączny
Pierwsza z sytuacji to taka, gdzie „a” pełni funkcję spójnika rozłącznego – bez względu na to, czy mamy do czynienia ze zdaniem pojedynczym czy złożonym, należy wówczas przed „a” postawić przecinek.
Przykłady:
Nad morze wybrałem się pociągiem, a nie samochodem.
Pora już wyjść, a ty jeszcze nie jesteś gotowa.

„A” wprowadzające dopowiedzenie lub wtrącenie
Kiedy spójnik „a” wprowadza fragment zdania, mający charakter dopowiedzenia lub wtrącenia, zawsze stawiamy przed nim przecinek.
Przykłady:
Najczęściej jeżdżę po mieście tramwajem, a tylko czasem własnym autem.
Najpierw należy dokładnie rozdrobnić przyprawę w moździerzu, a dopiero różniej dodać ją do zupy.

„A” pełniące funkcję przeciwstawną
W sytuacji, gdy spójnik „a” znajduje się w obrębie grupy wyrazów w zdaniu pojedynczym i pełni w nim funkcję przeciwstawną, należy postawić przed nim przecinek.
Przykład:
Ja swoje, a ty swoje.

„A” w dłuższych zwrotach
W języku polskim spójnik „a” często łączy się w dłuższe zwroty z innymi spójnikami lub też zaimkami względnymi, na przykład: a ponieważ, a więc, a choć, a mianowicie. Wówczas przed całym takim wyrażeniem należy postawić przecinek.
Przykład:
Ciepłego ciasta nie wolno wyjmować z formy, a więc upewnij się, że wystygło, zanim je przełożysz na tacę.

Kiedy przed „a” nie powinno być przecinka?

„A” jako podkreślenie przekazywanej informacji
Przed „a” nie stawiamy przecinka, kiedy łączy on dwie te same formy, by wzmocnić przekazywaną komuś informację.
Przykład:
Nad rzekę się idzie a idzie. Już lepiej pojechać rowerem.

„A” zamienne z „i”
Jeśli spójnik „a” pojawia się w obrębie grupy wyrazów w zdaniu pojedynczym i nie pełni w nim funkcji przeciwstawnej, to nie należy stawiać przed nim przecinka. Często wówczas stosuje się „a” zamiennie z „i”.
Przykład:
Ciasto wyrabiaj delikatnie a z wyczuciem.

„A” jako partykuła wzmacniająca i nawiązująca
Jeżeli w zdaniu „a” pełni funkcję partykuły wzmacniającej i nawiązującej, odnoszącej się do całej wypowiedzi lub też tylko jednego wyrazu, nie stawiamy przed nim przecinka.
Przykłady:
Tyle a tyle.
Bardzo a bardzo.

Zwrot „między czymś a czymś”
Również w sytuacji, gdy spójnik „a” tworzy konstrukcję „pomiędzy czymś a czymś”, nie należy stawiać przed nim przecinka.
Przykłady:
Sklep znajduje się między parkingiem a torami.
Powinnam być w domu między 17 a 19.

„A” w zdaniu porównawczym
Przed spójnikiem „a” nie stawiamy przecinka również wtedy, gdy wchodzi w skład wypowiedzenia, które ma charakter porównawczy.
Przykłady:
Twórczość renesansowa a barokowa – porównanie dwóch różnych epok.