Przypadki w języku polskim
Przypadki to kategoria gramatyczna, przez którą odmieniają się takie części mowy, jak: rzeczowniki, przymiotniki, zaimki, liczebniki oraz imiesłowy. W niektórych językach przez przypadki odmieniają się również czasowniki, jednak nie dotyczy to języka polskiego.
Funkcja przypadków
Funkcją przypadków jest pomoc w odróżnieniu podmiotu od dopełnienia, przydawki czy okolicznika. Ułatwiają one zatem ustalenie właściwych relacji pomiędzy poszczególnymi wyrazami, które tworzą zdanie. Dzięki temu podmiot, orzeczenie i dopełnienie mogą występować w dowolnym miejscu w zdaniu, nie mając w nim ustalonej sztywnej kolejności.
Odmiana przez przypadki
W naszym języku ojczystym występuje siedem przypadków. Dla każdego z nich w nawiasie dopasowano charakterystyczne pytania pomocnicze, dzięki którym łatwo zrozumieć jaką rolę pełni wyraz odmieniony przez dany przypadek.
- Mianownik (kto? co?), np. pies, psy
- Dopełniacz (kogo? czego?), np. psa, psów
- Celownik (komu? czemu?) np. psu, psom
- Biernik (kogo? co?), np. psa, psy
- Miejscownik (o kim? o czym?), np. psie, psach,
- Narzędnik (z kim? z czym?), np. psem, psami
- Wołacz (o!), np. psie!, psy!
W nowoczesnym języku wołacz bardzo często bywa zastępowany formą wyrazu, która występuje w mianowniku. Wołacz jako jedyny z przypadków nie określa relacji pomiędzy wyrazami w zdaniu, a jedynie jest formą rzeczownika używanego jako zawołanie czy też apel.
dwa pokoje
Poprawna pisownia to Energylandii.
energylandii czy enrgylandi
„Poprawnie jest: W niedzielę pierwszego grudnia.”
A drugiego grudnia, to już inny grudzień?
Wg reguł też nie pasuje.
Poprawnie jest: W niedzielę pierwszego grudnia.
formatuję zdania aby było przejrzyściej , a tu coś rozwala szyk.
niedziela 1 grudnia
pierwszy
w niedzielę 1 grudnia
A tu mam zgryza.
pierwszy na słuch nie pasuje
pierwszego… niezgodnie z regułami.
ale: dnia 1 stycznia
z pewnością pierwszego
1 odnosi się do dnia
z dwadzieścia czy ze dwadzieścia
oba przykłady na słuch pasują.
To znaczy, że:
na 2 mężczyzn możemy powiedzieć „dwóch ludzi”
na kobietę z mężczyzną „dwoje ludzi”
a na 2 kobiety nie możemy użyć „ludzi”?
Nie jestem szowinistą, ale dlaczego?
Sam pan sobie odpowiedział – wtedy właśnie napiszemy dwie kobiety.
Poprawnie będzie: dwa rodzeństwa.
Jeżeli mówimy DWOJE ludzi, uczniów to mamy na myśli mężczyznę i kobietę,
natomiast forma DWÓCH ludzi|uczniów odnosi się do dwóch mężczyzn.
A jeżeli to dwie kobiety?
2 niezależne rodzeństwa.
Dwa rodzeństwa czy dwaj rodzeństwa.
Ten sam gość.
W słowniku (SGJP) Msc. „o kim?” rodzeństwu
dobrze czy źle?
Poprawnie jest z 10 lat i z 60 lat.
„z 10 lat” Google wyszukuje 96 wyników
„ze 10 lat” Google wyszukuje 7210 wyników
„z 60 lat” Google wyszukuje 32700 wyników
„ze 60 lat” Google wyszukuje 966 wyników
Jak jest poprawnie?
Tak, słowo to odmienia się przez przypadki ale sugerujemy wyszukanie tego na innej stronie, ponieważ my zajmujemy się wyłącznie poprawną pisownią.
Poprawna forma to wydarzenia na rynku głównym – jeśli rynek główny niej est nazwą własną nie ma potrzeby pisać wielką literą.
Wydarzenia na Rynku Głównym czy w Rynku Głównym?
Odmiana sensei przez przypadki
Czy sensei się odmienie przez przypadki?
Ok. To szukałem
Obie pisownie są poprawne, różnią się szykiem, proponujemy pierwszą: Więcej nie będę robiła tego z Tobą.
Więcej nie będę robiła tego z tobą czy więcej nie będę tego robiła z tobą
Garnek ma dwa ucha. czy tak się pisze.
Pożądam twoje ciało, czy pożądam twego ciała
THOMAS pisze:
15 CZERWCA 2020 O 18:16
Ciało człowieka składa się w 55–73% z wody
JakSiePisze.pl pisze:
W pięćdziesięciu pięciu do siedemdziesięciu trzech procent, ale sugerujemy jednak zapis liczbowy.
Jak to wytłumaczyć?
Zdanie wymaga, by rzeczownik procent stanął w **miejscowniku liczby mnogiej** (ciało składa się w 55–73 procentach z wody)
sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/W-55-73-procentach-przez-2-3-minuty;17232.html
Gość pisze:
4 LIPCA 2019 O 19:18
jedna dziesiąta procent czy procenta?
JakSiePisze.pl pisze:
4 LIPCA 2019 O 21:26
Poprawnie będzie: jedna dziesiąta procenta
Ja to wytłumaczyć?
Liczebnikami ułamkowe:
słowo procent jest nieodmienne.
sjp.pwn.pl/poradnia/haslo/procent;12496.html
W pięćdziesięciu pięciu do siedemdziesięciu trzech procentach z wody (poprawione za komentarzem wyżej), ale sugerujemy jednak zapis liczbowy.
Ciało człowieka składa się w 55–73% z wody.
Jak zapisać to słownie?
Ewa to polskie imię żeńskie.
Ewa to jest imię i nazwisko osoby?
Bardzo cieszymy się, że nasza strona była dla Pani pomocna 🙂
Dzień dobry. Dzięki Wam nauczyłam się to robić. Dziękuje, że jesteście.
Tak, to dopełniacz.
Dla kogo-dla czego jaki to przypadek?-Dopelniacz?
Poprawnie jest: z prędkością czterech kilometrów na godzinę.
z prędkością cztery kilometry na godzinę
czy
z prędkością czterech kilometrów na godzinę
Dwa i pół procent – w zestawieniu z liczebnikami ułamkowymi nie odmieniamy tego słowa. Powszechnie używa się również formy procenta (czyli w tym przypadku dwa i pół procenta).
Pół, półtora, dwa i pół (procent|procenta|procentu)?
Słownie na końcu powinno być jeden: (jeden) tysiąc dwadzieścia jeden euro.
około €1021
czy słownie na końcu powinno być jedno czy jeden
Już wiem.
dnia pierwszego
dniu pierwszym
Odpowiedź była prawidłowa, Dziękuję.
Dzięki za odpowiedź.
Ale dalej nie wiem co jest poprawnie.
Wiem, że pierwszym to N. lub Msc.
a pierwszgo to D,
ale zdania są takie same.
w dniu pierwsz(ym|ego) stycznia
Jakie powinno być zakończenie liczebnika?
-ym czy -ego
a może obie są poprawne.
Pierwsze zdanie powinno brzmieć raczej: W pierwszym dniu stycznia każdego roku.
Polecamy spojrzeć na odmianę słowa pierwszy – pierwszym to celownik liczby mnogiej albo narzędnik lub miejscownik liczby pojedynczej. Wystarczy spojrzeć na jakie pytania odpowiada każdy z tych przypadków i będziemy wiedzieli w jakich sytuacjach używamy formy pierwszym. Potem przez analogię postąpić z formą pierwszego (dopełniacz lub biernik liczby pojedynczej).
skopiowałem dwa zadania z Internetu
w dniu pierwszym stycznia każdego roku
w Europie w dniu pierwszego stycznia w 1939 roku
Kiedy piszemy: pierwszym a kiedy pierwszego?
Poprawnie będzie: jedna dziesiąta procenta
jedna dziesiąta procent czy procenta?