Przecinek przed jak – kiedy stawiamy, czy stawiamy?

W naszym języku ojczystym słówko „jak” występuje najczęściej jako spójnik lub zaimek. Nie jest to jednak jego jedyna funkcja, gdyż z ciekawostek – jak zwyczajny to również ssak żyjący w Chinach, Indiach oraz Tybecie. Jednak zdecydowanie częściej wyraz ten pełni funkcję zaimka – służy wówczas do wprowadzania zdań podrzędnych oraz występuje w zdaniach zależnych. Z kolei jako spójnik „jak” wprowadza do zdań i równoważników porównania oraz łączy ze sobą zdania wtrącone.

Decyzja czy przed „jak” należy postawić przecinek powinna być uzasadniona obowiązującymi w języku polskim zasadami, które przedstawiamy poniżej.

W sytuacji gdy wyraz „jak” jest wyrażeniem, które wprowadza porównanie o charakterze dopowiedzenia.
Przykłady:
W te wakacje, zupełnie jak w poprzednie, planujemy wybrać się na Dominikanę.
Jej reakcja, jak można było się spodziewać, była bardzo gwałtowna.

Należy pamiętać, że jeżeli porównanie nie jest wtrąceniem ani dopowiedzeniem, nie należy stawiać przecinka.
Przykład:
Mądry jak Einstein.

Gdy „jak” pełni funkcję zaimka wprowadzającego zdanie lub wypowiedzenie podrzędne.
Przykłady:
Muszę ci opowiedzieć, jak wyglądał mój wczorajszy wieczór.
Nie wiem jak Kasia, ale ja nie planuję tam iść.

Kiedy „jak” wprowadza wyszczególnienie lub wyliczenie.
Przykłady:
W aptece znajdziesz wiele leków przeciwbólowych, jak na przykład: paracetamol, ibuprofen, kwas acetylosalicylowy.
Uwielbiam wycieczki w ciepłe miejsca, jak Malediwy czy Majorka.

W sytuacji kiedy wyraz „jak” stanowi część porównania paralelnego o konstrukcji zarówno, jak; tak, jak; równie, jak; tak, jak i.
Przykłady:
Ten film powinni obejrzeć zarówno zwolennicy horrorów, jak i thrillerów psychologicznych.
Po usłyszeniu jego tłumaczenia byłam równie zdenerwowana, jak rozbawiona.

Należy jednak pamiętać, by nie stawiać przecinka w porównaniach taki jak oraz tak samo jak, w których nie możemy dopatrzeć się wyraźnego charakteru paralelnego.
Przykład:
Granatowa sukienka podoba mi się tak samo bardzo jak czerwona.

W wyrażeniach, w których „jak” wchodzi w skład połączeń spójnika z zaimkami, przysłówkami czy też wyrażeniami przyimkowymi (np.: podobnie jak, tak jak, taki jak, taki sam jak, w miarę jak). Należy zapamiętać, że przecinek przed „jak” stawiamy wyłącznie w sytuacji gdy wyrażenie przyimkowe, zaimek lub przysłówek pełnią funkcję okolicznika w zdaniu nadrzędnym. W przeciwnym wypadku przecinek należy postawić na początku całego połączenia.
Przykłady:
W podobnej sytuacji zachowałabym się dokładnie tak, jak ty.
Na końcu drogi czekała na niego dziewczyna, taka sama jak na zdjęciu, które widział.