Jeśli chodzi o oficjalne słowniki PWN, definiują one naprawdę w następujący sposób:
1. «partykuła, za pomocą której mówiący, chcąc przekonać kogoś o słuszności swojego sądu, potwierdza jego prawdziwość»
2. «partykuła wyrażająca zdziwienie lub niedowierzanie»

Definicja naprawdę

Sformułowanie naprawdę to zrost, który w języku polskim pełni funkcję partykuły. Za jej pomocą osoba mówiąca potwierdza, że coś jest zgodne z prawdą czy rzeczywistością i przekonuje kogoś o słuszności swojego sądu. W połączeniu z odpowiednią intonacją omawianej partykuły można używać w celu wyrażenia niedowierzania bądź zdziwienia.

---

Wyjaśnienie zasady pisowni naprawdę

We współczesnej polszczyźnie obowiązuje reguła, mówiąca, iż wszystkie zrosty, czyli dawne połączenia przyimkowe, należy zapisywać łącznie. Dawniej, w języku staropolskim konstrukcje te zapisywano rozdzielnie, jednak z biegiem czasu ich człony zrosły się ze sobą.

---

Najczęściej występujące błędy ortograficzne

Niepoprawna pisownia, wyjaśnienie: zapis błędny, wynikający z powiązania z niewystarczająco staranną wymową.

Niepoprawna pisownia, wyjaśnienie: błędna pisownia, powodowana nieznajomością zasad dotyczących łącznego zapisu zrostów.

Niepoprawna pisownia, wyjaśnienie: zapis niepoprawny, wynikający z braku znajomości zasad obowiązujących w języku polskim.

---

Praktyczne przykłady użycia naprawdę w zdaniu

Naprawdę mam nadzieję, że tym razem będziesz szczęśliwa.
Czy naprawdę sądzisz, że nasz plan ma prawo się powieść?
Uważam, że to już naprawdę ostatnia chwila, żeby rozejrzeć się za świątecznymi prezentami.
Naprawdę mam już dość planowania wszystkiego na ostatnią chwilę.
Naprawdę nie mam siły dłużej się z nimi użerać – chyba pora pomyśleć o zmianie pracy.

---

Odmiana naprawdę

Naprawdę to partykuła nie podlegająca stopniowaniu, jak również nieodmienna.

---

Zasady wymowy naprawdę

• IPA (międzynarodowy alfabet fonetyczny): [naˈpravdɛ]
• AS (slawistyczny alfabet fonetyczny): [napravde]
• Zjawiska fonetyczne: denalizacja

---

Słownik wyrazów bliskoznacznych i przeciwstawnych

Synonimy: właściwie, dokładnie, istotnie, szczerze, rzeczywiście, doprawdy, prawdziwie.
Synonimy regionalne: (śl.) rychtig, (śl.) rychtyk.
Antonimy: na niby.

---

Związki frazeologiczne, jakie tworzy słowo

• Nie istnieją żadne związki frazeologiczne zawierające frazę przysłówkową naprawdę, które byłyby warte wzmianki.

---

Etymologia naprawdę

Sformułowanie naprawdę swoje korzenie ma w języku staropolskim. Wówczas właśnie powstało z połączenia przyimka na z rzeczownikiem prawda.

---

Różnice między naprawdę, a innymi wyrażeniami

Dwa najpopularniejsze wyrażenia zbliżone do naprawdę to fraza przysłówkowa na pewno (o znaczeniu: bez wątpliwości, z całą pewnością), jak również przysłówek rzeczywiście (którego znaczenie jest tożsame z: naprawdę, faktycznie, zgodnie z rzeczywistością).

---

Tłumaczenie naprawdę na najpopularniejsze języki obce

Naprawdę tłumaczymy na języki obce w przedstawiony niżej sposób:

• angielski: really
• arabski: حقا
• baskijski: benetan
• boloński: davaira
• bułgarski: наистина
• czeski: opravdu
• dolnołużycki: napšawdu, wopšawdu
• duński: virkeligt
• esperanto: vere
• francuski: vraiment
• hiszpański: de verdad, de veras
• interlingua: vermente
• japoński: 本当に, マジで
• jidysz: טאַקע (take), באמת (beemes)
• kaszubski: pò prôwdze
• kataloński: de veritat, de debò
• łaciński: vero, vere
• macedoński: воистина
• niemiecki: wirklich
• rosyjski: действительно, всерьёз, серьёзно
• sycylijski: daveru
• szwedzki: sannerligen, minsann
• włoski: veramente, in realtà

---

Uwagi i ciekawostki

Nie w każdej sytuacji pisownia na prawdę musi być błędna. Jeżeli w zdaniu wystąpi obok siebie przyimek na oraz odmieniony w bierniku liczby pojedynczej rzeczownik prawda, to nie należy ich ze sobą na siłę łączyć. Oczywiście powstała konstrukcja nie będzie miała nic wspólnego z partykułą naprawdę.