Słowniki PWN definiują frazę z powrotem w następujący sposób:
1. «w kierunku powrotnym»
2. «na nowo»

Definicja z powrotem

Sformułowanie z powrotem pełni w języku polskim funkcję frazy przysłówkowej, która oznacza: znowu przywracając pierwotny stan, ponownie, jednak w przeciwnym kierunku niż za pierwszym razem, powtórnie, ponownie, na nowo.

---

Wyjaśnienie zasady pisowni wyrażenia z powrotem

Konstrukcja ta powinna być zawsze zapisywana rozdzielnie, poprawny zapis to także wyłącznie ten z użyciem litery z. Niestety nie istnieje reguła językowa, która mogłaby jednoznacznie uzasadnić ten zapis, dlatego niezbędne będzie zapamiętanie poprawnej formy jej zapisu. Warto jednak zapamiętać, że omawiane sformułowanie nie podlegało reformie ortograficznej przeprowadzonej w 1938 roku, podczas której wiele podobnych konstrukcji zmieniło swoją formę, na przykład: współczesne wyrażenie sponad przed 1938 rokiem zapisywane było w formie z ponad.

---

Najczęściej występujące błędy ortograficzne

Niepoprawna pisownia, wyjaśnienie: zapis fonetyczny, podwójny błąd spowodowany skojarzeniem z wymową: użycie litery s zamiast z, a także zapis łączny zamiast rozdzielnego.

Niepoprawna pisownia, wyjaśnienie: błąd polegający na zapisie łącznym, podczas gdy jedyna poprawna pisownia jest rozdzielna.

---

Praktyczne przykłady użycia z powrotem w zdaniu

Jestem wykończona, przez cały dzień biegałam tam i z powrotem.
Przykro mi, ale nie możemy się dziś zobaczyć – muszę jechać z powrotem do siostry, u której zostawiłem potrzebny mi podręcznik.
Czuję, że z powrotem żywisz do mnie dawną urazę – myślałam, że już mi wybaczyłaś.
W modzie z powrotem pojawiają się trendy z lat siedemdziesiątych i osiemdziesiątych.
Jutro rano jadę do Krakowa, a później z powrotem do Warszawy.

---

Odmiana słowa

Wyrażenie jest frazą przysłówkową nieodmienna, która nie podlega stopniowaniu.

---

Zasady wymowy

• IPA (międzynarodowy alfabet fonetyczny): [s‿pɔˈvrɔtɛ̃m]
• AS (slawistyczny alfabet fonetyczny): [s‿povrotẽm]
• Zjawiska fonetyczne: nazalizacja, przyimek nie tworzący samodzielnie sylaby, utrata dźwięczności w wygłosie.

---

Słownik wyrazów bliskoznacznych i przeciwstawnych

Synonimy: na powrót (forma prestarzała), regionalizmy śląskie: curig i nazod, zwroty pochodzące z gwary: abarotna, abarot, nazad.
Antonimy: –

---

Związki frazeologiczne, jakie tworzy wyrażenie z powrotem

• tam i z powrotem – (o podróży) do miejsca docelowego, a później znów do punktu wyjścia, (w przenośni) w kółko, bezcelowo.

---

Etymologia z powrotem

Omawiana konstrukcja ma znaczenie historyczne – w identycznej formie funkcjonowała już w języku staropolskim.

---

Różnice między z powrotem, a innymi wyrażeniami

We współczesnym języku polskim nie istnieją żadne równoważne wyrażenia-synonimy do z powrotem. Należy bowiem zauważyć, że poza synonimami będącymi regionalizmami śląskimi, a także zwrotami pochodzącymi z gwary jedynym zamiennikiem jest tutaj wyrażenie na powrót. Niestety także i ono nie stanowi odpowiedniego zamiennika, ze względu na swoją przestarzałość – jest to bowiem fraza dawna.

---

Tłumaczenie słowa na popularne języki obce

Wyrażenie funkcjonuje w innych językach pod postacią następujących słów:

• angielski: back, again
• arabski: إلى الوراء
• czeski: zpátky, zpět
• duński: igen, tilbage
• fiński: takaisin
• jidysz: צוריק (curik), צוריק (curik)
• kaszubski: nazôd, nazôd
• niemiecki: zurück, zurück
• norweski: tilbake
• rosyjski: назад, вспять, обратно, назад, вспять, обратно
• szwedzki: tillbaka

---

Uwagi i ciekawostki

Z powrotem to jedno z niewielu wyrażeń, które nie zmieniło się po reformie w 1938 roku, podczas której wiele analogicznych zwrotów (np. współczesne spomiędzy, sprzed, spoza) uległo modyfikacji z form pierwotnych (odpowiednio z pomiędzy, z przed, z poza).