Błędy słownikowe – charakterystyka i przykłady

Błędy słownikowe to inaczej błędy leksykalne. Polegają one na niewłaściwym użyciu w wypowiedzi wyrazu lub związku frazeologicznego. Zaliczamy do nich również błędne konstrukcje zdaniowe oraz nagminne używanie wyrazów zbędnych dla wypowiedzi. Są to błędy często popełniane przez młodzież oraz grupy osób porozumiewające się slangiem.

Jak dzielimy błędy słownikowe?

Wyróżniamy kilka rodzajów błędów leksykalnych. Poniżej postaramy się przedstawić i opisać każdy z nich.

Zamiana słów o podobnym brzmieniu, oparta na skojarzeniu fonetycznym.
Przykłady:
W wielu wierzeniach zwierzęta otaczane były powszednią czcią (zamiast: powszechną).
Przylgnęła do niego z dziecinną ufnością (zamiast: dziecięcą).
Z trudem formował swoją wypowiedź (zamiast: formułował).

Nadużywanie wyrazów obcego pochodzenia
Przykłady:
Od Nowego Roku będę prowadzić fit styl życia (zamiast: zdrowy styl życia).
Wyskoczyłyśmy z koleżankami do caffe (zamiast: do kawiarni).

Używanie słów w błędnym znaczeniu
Przykład:
Aby zabezpieczyć sobie godną przyszłość, pracujemy w dzień i w nocy (zamiast: zapewnić sobie godną przyszłość).

Stosowanie pleonazmów
Pleonazmy są potocznie zwane „masłem maślanym”.
Przykłady:
Aby oddalić się od napastnika, cofała się do tyłu.
Gdy dowiedział się o ocenie z klasówki, podskoczył do góry z radości.
Miesiąc marzec był dla mnie trudny, ponieważ straciłam najlepszego przyjaciela.

Zbędne nadużywanie „modnych” wyrazów.
Przykłady:
Twoja mama jest spoko.
Sprawdzian był lajtowy.
Luzik, na jutro nie ma nic zadane.

Pomyłki w wyrażeniach przyimkowych
Przykład:
Z dokładnością pamiętam, kiedy mi o tym opowiedział (zamiast: dokładnie pamiętam).

Właściwe błędy leksykalne
Pojęciem tym określamy użycie słowa, które jedynie w pewnym stopniu odpowiada wyrazowi, który mieliśmy na myśli, jednak nie byliśmy w stanie sobie go przypomnieć.
Przykłady:
Przyszedłem do wniosku, że nie powinniśmy się dłużej spotykać (zamiast: doszedłem do wniosku).
Zawsze marzyłam o tym, by pozostać sędzią (zamiast: by zostać sędzią).
Jan Kochanowski to reprezentacyjny przykład poety renesansowego (zamiast: reprezentatywny).