Kiedy należy postawić przecinek?

Przecinek to jeden z najczęściej stosowanych znaków interpunkcyjnych w naszym języku. Jego zadaniem jest rozdzielanie grup wyrazów tak, by zdanie było bardziej przejrzyste i łatwiejsze do zrozumienia. Dodatkowo przecinki likwidują dwuznaczności fragmentu tekstu, poprzez dostarczenie dodatkowych informacji. Niekiedy wskazują również miejsce, w którym podczas odczytywania tekstu powinna wystąpić pauza, jednak nie jest to regułą.

Zasady stosowania przecinków pojedynczych

Rozdzielenie zdań określających i określanych
Przecinek stawiamy w celu oddzielenia zdania podrzędnego od zdania nadrzędnego. Zdanie podrzędne wprowadzane jest najczęściej za pomocą partykuł, których w języku polskim jest bardzo dużo. Przykładowe partykuły wprowadzające zdania podrzędne to: aby, by, bo, bowiem, choć, chyba że, czy, dlaczego, dlatego że, gdyby, gdyż, jak, jakby, ile, iż, kiedy, kogo, mimo że, odkąd, o ile, po czym, pomimo że, póki, przy czym, skoro, tym bardziej że, w razie gdyby, że oraz żeby.
Przykłady:
Zabrałam ze sobą parasol, w razie gdyby miał padać deszcz.
Pamiętaj, że jutro idziemy do kina.

Warto zapamiętać, że przecinek nie rozdziela połączeń partykuł, spójników i przecinków ze spójnikami. Nie należy również rozdzielać sąsiadujących ze sobą spójników oraz połączenia spójnika z zaimkiem względnym.
Przykłady:
Poszłam tam, pomimo że byłam zmęczona.
Przeczytałam, że jeśli czujesz zbliżające się przeziębienie, powinieneś od razu wziąć leki.

Przecinek zawsze należy postawić w celu wydzielenia imiesłowu, który kończy się -łszy, -wszy oraz -ąc.
Przykłady:
Biegnąc dziś po lesie, napotkałam dwie sarny.
Skończywszy naukę, mogła wreszcie się zrelaksować.

Połączenie dwóch zdań współrzędnych bez użycia spójnika.
Bezspójnikowe połączenie dwóch zdań współrzędnych zawsze wymaga zastosowania przecinka.
Przykłady:
Obudziłam się, wykąpałam, przejrzałam najnowsze wiadomości w internecie i wyszłam do pracy.
Marszcząc brwi, zastanowił się przez chwilę, chrząknął i skinął głową.

Rozdzielanie spójnikowych zdań współrzędnych
Następujące zdania współrzędne powinny być rozdzielone przecinkiem:
Synonimiczne (inaczej: wyjaśniające).
Przykłady:
Zepsuł mi się dziś samochód, czyli do pracy pojadę tramwajem.
Drgawki są często objawem hipoglikemii, to znaczy niedocukrzenia.

Wynikowe.
Przykłady:
Jestem zmęczona, więc nie mam ochoty na spacer.
Nie wstanę o szóstej rano, wobec tego muszę nastawić budzik.

Przeciwstawne, na przykład: Nie chciało mi się iść na zakupy, ale zmusił mnie do tego głód.
Przykłady:
Nie chciało mi się iść na zakupy, lecz głód mnie do tego zmusił.
Prosiłem cię o to, a ty zapomniałeś.

Przecinka nie stawiamy w zdaniach współrzędnych, które połączone są spójnikami:
łącznymi, takimi jak: i, oraz, tudzież, i zarazem,
wyłączającymi, czyli: ani, ni,
rozłącznymi, czyli: lub, albo, bądź, czy.

Oddzielenie fragmentu zdania pojedynczego
Przecinek należy postawić w miejscu, gdzie moglibyśmy wstawić partykułę, np. i.
Przykład:
Jestem zmęczona, zupełnie bez życia (zamiast: Jestem zmęczona i zupełnie bez życia).

Zastosowanie przecinka podwójnego
Dwa przecinki zazwyczaj wydzielają fragment tekstu w obrębie zdania, który uznawany jest za wtrącenie. Mogą one zostać zastąpione myślnikami lub nawiasami, pamiętajmy jednak, że wówczas wtrącenie to będzie bardziej wyraźnie wydzielone.
Przykłady:
Jechałam do pracy, tak jak codziennie, myśląc o wakacjach.
Wczoraj, pamiętam, miałeś mnie odwiedzić.