Kiedy stawiamy wykrzyknik, zasady użycia wykrzyknika

Wykrzyknik w języku polskim nazywany jest również znakiem wykrzyknienia. Najczęściej służy do przekazania emocji autora tekstu, wyróżnia zakończone nim zdanie. Wykrzyknik może również uwydatniać charakter żądający tekstu (prośba zakończona tym znakiem interpunkcyjnym przybiera formę rozkazu).
Język polski pozostawia autorom dużą swobodę w zakresie używania znaków wykrzyknienia. Należy jednak pamiętać, by go nie nadużywać, ponieważ zbyt duże naszpikowanie tekstu wykrzyknikami może oznaczać nadmierną afektację i jest po prostu rażące.

Kiedy należy postawić wykrzyknik?

Aby uniknąć zbyt częstego stosowania wykrzyknika, jego używanie warto ograniczyć do sytuacji opisanych poniżej.

Po wyrazach będących wykrzyknikami (takimi jak na przykład: ach!, och!, hurra!). Warto jednak zapamiętać, że stawianie po nich znaku wykrzyknienia nie jest koniecznością – jeśli nie zależy nam na emocjonalnym nacechowaniu tekstu, wykrzyknik można zastąpić przecinkiem.
W zawołaniach, poleceniach, stanowczych rozkazach i żądaniach, a także w wyrażeniach, na które chcemy położyć silny nacisk. Zdania w trybie rozkazującym można, ale nie trzeba kończyć wykrzyknikiem – często samo użycie trybu rozkazującego nadaje wypowiedzi charakteru polecenia. Z kolei zdania oznajmujące lub warunkowe, które pełnią funkcję rozkazu, można zakończyć wykrzyknikiem.
Przykłady:
Przyjdź tutaj natychmiast!
Przyjdziesz tutaj natychmiast!

Aby zaznaczyć, że przekazywana niewiarygodna informacja jest prawdziwa, a w zdaniu nie zaszła pomyłka. W tej sytuacji wykrzyknik należy umieścić w nawiasie i umieścić go bezpośrednio po szokującym fragmencie zdania. Ciekawostką jest fakt, że w ten sam sposób oznacza się błędy w cytatach. Z kolei w różnego rodzaju pracach naukowych wykorzystuje się do tego łacińskie określenie (sic!).
Przykład:
W karambolu na autostradzie rannych zostało ponad 100 (!) osób.

W zdaniach, które rozpoczynają się od wyrazu – wykrzyknika lub od wołacza. Możemy w nich zastosować poniższe formy interpunkcyjne:
Po wołaczu lub wyrazie będącym wykrzyknikiem stawiamy przecinek, z kolei wykrzyknik umieszczamy na końcu zdania, na przykład: Pawle, podejdź tutaj!
Po wołaczu lub wyrazie będącym wykrzyknikiem umieszczamy znak wykrzyknienia, z kolei całe zdanie zamykamy kropką, na przykład: Pawle! Podejdź tutaj.
Znak wykrzyknienia stawiamy zarówno po wołaczu lub wyrazie będącym wykrzyknikiem, jak i na końcu zdania, na przykład: Pawle! Podejdź tutaj!

Potrójny wykrzyknik
Zastosowanie potrójnego wykrzyknika, czyli trzech znaków wykrzyknienia następujących bezpośrednio po sobie służy do jeszcze większego wzmocnienia emocjonalnego zdania.
Przykłady:
Azor! Natychmiast do mnie!!!