Naprawdę to zgodnie z definicjami PWN:
1. «partykuła, za pomocą której mówiący, chcąc przekonać kogoś o słuszności swojego sądu, potwierdza jego prawdziwość»
2. «partykuła wyrażająca zdziwienie lub niedowierzanie»

Definicja wyrażenia naprawdę

Naprawdę to partykuła, której zadaniem jest potwierdzenie, iż coś jest zgodne z prawdą, z rzeczywistością, przekonanie kogoś o słuszności swojego sądu. Zastosowana z odpowiednią intonacją może również wyrażać zdziwienie lub niedowierzanie osoby mówiącej.


Wyjaśnienie zasady pisowni naprawdę

Wyrażenie naprawdę zawsze zapisujemy łącznie. Jest to bowiem dawne połączenie przyimkowe, współcześnie nazywane zrostem. Pierwotnie konstrukcja ta była zapisywana rozdzielnie, jednak w miarę ewolucji języka polskiego jej człony zrosły się ze sobą.


Najczęściej występujące błędy ortograficzne

Niepoprawna pisownia

na prawdę

Niepoprawna pisownia, wyjaśnienie: błąd wynikający z nieznajomości zasady nakazującej łączny zapis zrostów.

Niepoprawna pisownia

naprawde

Niepoprawna pisownia, wyjaśnienie: nieprawidłowy zapis wynikający ze skojarzenia z niewystarczająco staranną wymową.

Niepoprawna pisownia

na prawde

Niepoprawna pisownia, wyjaśnienie: niepoprawna pisownia fonetyczna, nieznajomość zasad dotyczących zapisu zrostów.


Praktyczne przykłady użycia naprawdę w zdaniu

Naprawdę nie mam ochoty się z Tobą kłócić. Możemy wszystko zaplanować po Twojej myśli.
Naprawdę oczekujesz, że uwierzę w Twoją historię?
Naprawdę sądziłam, że tym razem mogę jej zaufać.
Jeżeli porządnie zabierzesz się za naukę, to naprawdę uważam, że masz szansę, by dostać się na wymarzone studia.
Czy ona naprawdę musi oczekiwać mojej pomocy na każdym kroku?


Odmiana naprawdę

Partykuła naprawdę jest nieodmienna, nie podlega stopniowaniu.


Zasady wymowy

  • IPA (międzynarodowy alfabet fonetyczny): [naˈpravdɛ]
  • AS (slawistyczny alfabet fonetyczny): [napravde]
  • Zjawiska fonetyczne: denalizacja

Słownik wyrazów bliskoznacznych i przeciwstawnych

Synonimy: rzeczywiście, istotnie, właściwie, prawdziwie, szczerze, dokładnie, doprawdy.
Synonimy regionalne: (śl.) rychtyk, (śl.) rychtig.
Antonimy: na niby.


Związki frazeologiczne, jakie tworzy naprawdę

  • Brak popularnych związków frazeologicznych z użyciem naprawdę.

Etymologia naprawdę

Wyrażenie naprawdę ma pochodzenie historyczne. Powstało z połączenia przyimka na z rzeczownikiem prawda.


Różnice między naprawdę, a innymi wyrażeniami

Podobne wyrażenia to fraza przysłówkowa na pewno (z całą pewnością, bez wątpliwości) i przysłówek rzeczywiście (zgodnie z rzeczywistością, naprawdę, faktycznie).


Tłumaczenie naprawdę na popularne języki obce

Jeśli chodzi o tłumaczenie tego słowa na najpopularniejsze języki obce:

  • angielski: really
  • arabski: حقا
  • baskijski: benetan
  • boloński: davaira
  • bułgarski: наистина
  • czeski: opravdu
  • dolnołużycki: napšawdu, wopšawdu
  • duński: virkeligt
  • esperanto: vere
  • francuski: vraiment
  • hiszpański: de verdad, de veras
  • interlingua: vermente
  • japoński: 本当に, マジで
  • jidysz: טאַקע (take), באמת (beemes)
  • kaszubski: pò prôwdze
  • kataloński: de veritat, de debò
  • łaciński: vero, vere
  • macedoński: воистина
  • niemiecki: wirklich
  • rosyjski: действительно, всерьёз, серьёзно
  • sycylijski: daveru
  • szwedzki: sannerligen, minsann
  • włoski: veramente, in realtà

Uwagi i ciekawostki

W języku polskim dopuszcza się zapis na prawdę, należy jednak zwrócić uwagę na fakt, iż nie ma on nic wspólnego z omawianą partykułą, jest to po prostu zestawienie przyimka na z odmienionym w bierniku liczby pojedynczej rzeczownikiem prawda, np.: Rozmawiając z nim, nie ma co liczyć na prawdę.